Η εξέλιξη του δικαιώματος ψήφου της γυναίκας στην Ευρώπη και την Ελλάδα

 

Στις μέρες μας το γεγονός να μην έχει το δικαίωμα να ψηφίζει ένας οποιοσδήποτε ενήλικας στις ανεπτυγμένες κοινωνίες εφόσον ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένες προϋποθέσεις είναι  ανήκουστο. Όμως είναι διαδομένο το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν είχαν πάντοτε αυτό το δικαίωμα. Η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που εισήγαγε τη γυναικεία ψηφοφορία ήταν το Μεγάλο Δουκάτο της Φινλανδίας το 1906. Ως αποτέλεσμα των κοινοβουλευτικών εκλογών του 1907, οι ψηφοφόροι της Φιλανδίας εξέλεξαν 19 γυναίκες ως τις πρώτες γυναίκες μέλη ενός αντιπροσωπευτικού κοινοβουλίου. Πήραν τις θέσεις τους αργότερα εκείνο το έτος. 

Στα χρόνια πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι γυναίκες στη Νορβηγία (1913) κέρδισαν επίσης το δικαίωμα ψήφου, όπως και οι γυναίκες στις υπόλοιπες αυστραλιανές πολιτείες. Η Δανία χορήγησε τη γυναικεία ψηφοφορία το 1915. Μέχρι το τέλος του πολέμου, ο Καναδάς, η Ρωσία, η Γερμανία και η Πολωνία αναγνώρισαν επίσης το δικαίωμα των γυναικών να ψηφίζουν. Ο Νόμος Αντιπροσώπευσης του Λαού του 1918 είδε τις Βρετανίδες γυναίκες άνω των 30 να αποκτούν δικαίωμα ψήφου, οι Ολλανδές γυναίκες το 1919 και οι Αμερικανικές γυναίκες κέρδισαν το δικαίωμα στις 26 Αυγούστου 1920 με το πέρασμα της 19ης Τροποποίησης (ο Νόμος Δικαιωμάτων Ψήφου του 1965 εξασφάλισε δικαιώματα ψήφου για φυλετικές μειονότητες). Οι Ιρλανδές γυναίκες κέρδισαν τα ίδια δικαιώματα ψήφου με τους άνδρες στο Σύνταγμα του Ιρλανδικού Ελεύθερου Κράτους, το 1922. Το 1928, οι Βρετανίδες γυναίκες απέκτησαν τα δικαιώματα ψήφου τους υπό τους ίδιους όρους με τους άνδρες, δηλαδή για άτομα 21 ετών και άνω. Το δικαίωμα ψήφου των γυναικών στην Τουρκία εισήχθη το 1930 για τις τοπικές εκλογές και το 1934 για τις εθνικές εκλογές.

Μέχρι τη στιγμή που οι Γαλλίδες γυναίκες έλαβαν το δικαίωμα ψήφου τους τον Ιούλιο του 1944 από την εξόριστη κυβέρνηση του Σαρλ ντε Γκωλ, με ψήφους 51 υπέρ και 16 κατά, η Γαλλία ήταν για μία δεκαετία το μόνο δυτικό κράτος που δεν επέτρεπε τη γυναικεία ψηφοφορία τουλάχιστον στις δημοτικές εκλογές.

Τα δικαιώματα ψήφου για τις γυναίκες εισήχθησαν στο Διεθνές Δίκαιο από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, της οποίας εκλεγείσα πρόεδρος ήταν η Έλινορ Ρούζβελτ. Το 1948, τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, όπου το Άρθρο 21 δήλωνε: «Ο καθένας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει στην κυβέρνηση της χώρας του, άμεσα ή μέσω ελευθέρως επιλεγμένων αντιπροσώπων. Η βούληση του λαού θα αποτελεί τη βάση της κυβέρνησης. Αυτή η βούληση θα εκφράζεται σε περιοδικές και αυθεντικές εκλογές που θα διεξάγονται με καθολική και ισότιμη ψηφοφορία και θα διεξάγονται με μυστική ψηφοφορία ή με ισοδύναμες ελεύθερες διαδικασίες ψηφοφορίας».

Λίγα χρόνια αργότερα και μέσα από πολλές προσπάθειες για την κατοχύρωση της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων, στην Ελλάδα  γυναίκες άνω των 18 ετών ψήφισαν για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1944 για το Εθνικό Συμβούλιο, ένα νομοθετικό σώμα που δημιουργήθηκε από το κίνημα αντίστασης του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου. Τελικά, οι γυναίκες κέρδισαν το νόμιμο δικαίωμα ψήφου και την εκλογή τους στις 28 Μαΐου 1952. Στις 18 Ιανουαρίου 1953 εξελέγη η πρώτη Ελληνίδα βουλεύτρια Ελένη Σκούρα στον Νομό Θεσσαλονίκης με το κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού. Όντας η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα στην ιστορία του ελληνικού κοινοβουλίου, η ίδια αμέσως μετά την εκλογή της δήλωσε: «Θα προσπαθήσω να πράξω παν το δυνατόν διά να φανώ ανταξία της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων μου, τους οποίους θερμώς ευχαριστώ. Γνωρίζω ότι ως πρώτη και μοναδική γυναίκα εις την Βουλήν έχω μεγάλας ευθύνας και πολλά καθήκοντα. Είναι πολλά εκείνα που πρέπει να πράξωμεν υπέρ των Ελληνίδων, ιδίως εις τον τομέα της κοινωνικής μερίμνης».

Η Σκούρα τιμήθηκε από τον βασιλιά Παύλο με το στρατιωτικό μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων καθώς και με τον Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος Ευποιίας. Ο Δήμος Βόλου για την συνολική της προσφορά έχει στήσει προτομή της στο προαύλιο του Δημαρχείου.

 Θεοδώρα – Ανθίμη Ζορμπά, μαθήτρια της Β Λυκείου